Belastingvrij schenken voor woning of verbouwing

Ik wil mijn kind helpen bij het kopen en/of verbouwen van een eigen woning door het doen van een schenking. Hoeveel mag ik belastingvrij schenken aan mijn kind en waar moet ik op letten?

Wettelijke vrijstelling van schenkbelasting

De wet kent voor een schenking ten behoeve van een eigen woning, een vrijstelling van de schenkbelasting. Het maximaal bedrag dat vrij van schenkbelasting kan worden geschonken, is in 2021 € 105.302. De vrijstelling geldt voor een schenking door een ouder aan kind van tussen 18 en 40 jaar, maar ook voor een schenking aan een persoon in die leeftijdsklasse die afkomstig is van een willekeurige derde (bijvoorbeeld een grootouder, een ander familielid of een buurman).

De eigenwoningvrijstelling

Een persoon heeft maar één keer in zijn leven recht op de vrijstelling voor een eigenwoningschenking afkomstig van zijn ouder(s). Daarnaast kan voor schenkingen van anderen ook steeds de schenkvrijstelling voor de eigen woning worden ingeroepen. Een persoon kan dus in zijn leven meerdere belastingvrije schenkingen voor de eigen woning ontvangen. Voor de toepassing van de eigenwoningvrijstelling moet de ontvanger van de schenking hierop een beroep doen in de aangifte schenkbelasting.

Let op! Voor de schenkbelasting worden partners gezien als één persoon. Een schenking van de moeder is ook een schenking van de vader en andersom (ook als de ouders inmiddels gescheiden zouden zijn). Hetzelfde geldt voor een schenking van een oom/tante en zijn/haar partner. Ook voor het krijgen van schenkingen worden partners gezien als één persoon. Het heeft dus geen zin dat dezelfde ouder(s) zowel hun eigen kind als hun schoonkind een ton schenken; de vrijstelling voor de schenkbelasting kan door de partners samen voor in totaal een bedrag van ruim 1 ton worden ingeroepen voor een verkrijging van hun ouder(s). De schenkingen worden bij elkaar opgeteld alsof de schenkingen door één van hen zijn gekregen.

De verkrijger moet tussen de 18 en 40 jaar oud zijn

Belangrijk voor het inroepen van de schenkvrijstelling voor schenkingen bestemd voor besteding aan de eigen woning, is dat deze vrijstelling alleen kan worden ingeroepen door verkrijgers die aan de leeftijdseis voldoen. De ontvanger van de schenking moet ouder zijn dan 18 jaar, maar jonger dan 40 jaar. De dag van zijn 40ste verjaardag is de laatste dag dat hij een belastingvrije eigenwoningschenking kan ontvangen. Daarna is hij voor de vrijstelling ‘over de datum’.

Tip: uw kind kan de leeftijd van zijn of haar partner ‘lenen’, als uw kind zelf niet aan de leeftijdseis voldoet maar zijn of haar partner wel. De partner mag in dat geval nog niet eerder de eigenwoningvrijstelling hebben gebruikt voor een schenking van u afkomstig en mag later ook niet nogmaals een beroep doen op de eigenwoningvrijstelling voor een schenking van u. Wel kan de partner een beroep hebben gedaan of nog een beroep doen op de eigenwoningvrijstelling voor een schenking van de eigen ouders.

De schenking moet worden uitgegeven aan (de aflossing van een lening voor) de eigen woning

Er kan alleen een beroep worden gedaan op de eigenwoningvrijstelling, als de schenking is bedoeld voor de aanschaf van een eigen woning, voor een verbouwing hiervan, voor de afkoop van een erfpachtrecht of opstalrecht met betrekking tot die woning of voor de aflossing van een eigenwoningschuld, zoals een hypothecaire lening die voor de aanschaf van de eigen woning is afgesloten. Het is ook mogelijk dat een beroep wordt gedaan op de schenkvrijstelling als er sprake is van het schenken van een woning aan de verkrijger.

Als een geldbedrag wordt geschonken, moet het geschonken bedrag daadwerkelijk door de schenker aan de ontvanger zijn betaald. De schenker kan dus niet een bedrag schenken en dit bedrag direct weer teruglenen, zoals bij een ‘schenking op papier’ (zie voor meer informatie over de schenking op papier het eerder geplaatste artikel hierover). Daarnaast geldt als voorwaarde dat het geschonken bedrag in het jaar van de schenking zelf of in de twee kalenderjaren daarna wordt besteed aan een eigen woning en degene die de schenking heeft gekregen moet dit ook kunnen bewijzen met schriftelijke stukken, bijvoorbeeld met een factuur voor de verbouwing van de woning.

Tot slot moet de schenking ‘onvoorwaardelijk’ worden gedaan. Dit houdt in dat de schenker niet achteraf de schenking kan herroepen en dat ook niet allerlei voorwaarden mogen worden verbonden aan de schenking. Wel kan in de schenkingsovereenkomst worden opgenomen dat de schenking vervalt als deze niet wordt besteed aan een eigen woning. Deze voorwaarde moet schriftelijk worden vastgelegd.

Samenvatting en tip

Er bestaat een faciliteit die stimuleert dat ouders of derden aan personen tussen 18 en 40 jaar oud een groot bedrag schenken, met als voorwaarde dat dit bedrag wordt besteed aan de eigen woning (of een eigenwoningschuld). Deze faciliteit staat bekend als de schenkvrijstelling eigen woning. In het jaar 2021 is het maximaal van schenkbelasting vrijgestelde bedrag €105.302 (dit bedrag wordt elk jaar opnieuw vastgesteld). In dit artikel is aan bod gekomen aan welke eisen moet worden voldaan om een beroep te kunnen doen op deze schenkvrijstelling.

Ten eerste gaat het om een éénmalige vrijstelling. Dit houdt in dat per schenker bezien maar één keer een beroep kan worden gedaan op deze eigenwoningvrijstelling. Anders gezegd: van ouders kan maar één keer een vrijgestelde grote schenking voor de woning worden gedaan, en van ieder ander kan ook maar één keer een vrijgestelde schenking worden ontvangen voor de woning. Houd hierbij rekening met het feit dat een schenking van personen die partners van elkaar zijn, geldt als een schenking van dezelfde persoon, en dat schenkingen aan personen die partners van elkaar zijn bij elkaar worden opgeteld alsof de schenkingen aan één persoon zijn gedaan.

Ten tweede moet de ontvanger van de eigenwoningschenking tussen de 18 jaar en 40 jaar oud zijn. Als de ontvanger zelf niet, maar zijn partner wel aan de leeftijdseis voldoet, dan kan de ontvanger de leeftijd van zijn partner ‘lenen’.

Tot slot moet de eigenwoningschenking uiteraard worden besteed aan een eigen woning. Denk hierbij aan de aanschaf van een nieuwe woning, maar ook aan een verbouwing van de huidige woning, of de aflossing van de hypothecaire lening van de woning. De ontvanger moet die uitgaven kunnen bewijzen met schriftelijke stukken. De schenker moet de schenking daadwerkelijk betalen en mag de schenking niet achteraf kunnen herroepen.

Verder is in dit artikel besproken hoe zowel de schenker als de ontvanger de eigenwoningschenking over drie jaar kunnen spreiden. De schenker mag het bedrag van de eigenwoningschenking over een periode van drie jaar spreiden, door bijvoorbeeld elk jaar een deel van het in totaal vrijgestelde bedrag te schenken, of alleen in het eerste jaar en in het derde jaar een schenking te doen. De ontvanger moet wel op al die momenten aan de leeftijdseis voldoen. De ontvanger kan het daadwerkelijk uitgeven van het geld aan de woning ook gefaseerd doen, dit hoeft niet ineens.

De eigenwoningvrijstelling stelt dus een groot bedrag vrij van schenkbelasting. Het is daarom een aantrekkelijk middel om een kind, nichtje, neefje of andere personen financieel te steunen bij het kopen of verbouwen van een eigen woning. Bij het doen van een eigenwoningschenking moet u wel letten op de eisen die hiervoor gelden.

Tot slot

Zowel in de media als in de literatuur, wordt steeds vaker de oproep gedaan deze fiscale regeling af te schaffen, omdat de regeling zorgt voor kansengelijkheid op de woningmarkt. Uit een evaluatierapport met betrekking tot de eigenwoningvrijstelling, dat in opdracht van het Ministerie van Financiën is uitgevoerd, komt ook naar voren dat deze schenkvrijstelling de vermogensongelijkheid binnen generaties vergroot. Er is nog geen concreet voorstel gedaan tot afschaffing van de vrijstelling, maar de discussie over de rechtvaardigheid van de schenkvrijstelling voor de eigen woning is op gang gebracht.

Als u van plan bent om een grote schenking te doen aan uw kinderen (of een ander persoon tussen de 18 en 40 jaar) ten behoeve van de eigen woning, dan kan het wellicht verstandig zijn hiermee niet te lang te wachten.
Ik help u graag verder hiermee en kan daarbij ook meedenken over het optimale gebruik van de schenkvrijstellingen, bijvoorbeeld door middel van een schenkingsplan.